Το Εργαστήριο Διαδραστικών Τεχνών (InArts Lab) του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας της Σχολής Μουσικής και Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου ιδρύθηκε στις 23 Ιουνίου 2015, με σκοπό την έρευνα, την εκπαίδευση και τη δημιουργία σε τομείς που συνδυάζουν την τέχνη, την τεχνολογία, την επιστήμη και τη θεωρία της επικοινωνίας. Από τα πρώτα του βήματα, το Εργαστήριο ανέλαβε έναν ρόλο συνδετικό: ανάμεσα στην καλλιτεχνική πράξη και τη θεωρητική σκέψη, ανάμεσα στα πανεπιστημιακά πλαίσια και τα διεθνή δίκτυα, ανάμεσα στη δημιουργική φαντασία και την επιστημονική πειθαρχία.
Στα δέκα χρόνια της λειτουργίας του, το InArts Lab έχει αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς για τις σύγχρονες τέχνες στην Ελλάδα και διεθνώς. Στηρίζοντας τη διεπιστημονικότητα όχι ως ρητορική αλλά ως καθημερινή πρακτική, το Εργαστήριο λειτουργεί ως χώρος συνάντησης και συνεύρεσης καλλιτεχνών, ερευνητών, φοιτητών, θεωρητικών και τεχνικών, με κοινό ενδιαφέρον τη διερεύνηση της σχέσης ανθρώπου, μηχανής και περιβάλλοντος.
Η διαδραστικότητα, ως έννοια και ως μέθοδος, βρίσκεται στον πυρήνα του InArts. Δεν περιορίζεται στην τεχνολογική διάσταση, αλλά επεκτείνεται σε όλες τις μορφές επικοινωνίας και ανταλλαγής: ανάμεσα στα σώματα, στα είδη, στις ιδέες και στους θεσμούς. Στο πλαίσιο αυτό, η τέχνη προσεγγίζεται ως ερευνητική διαδικασία, η έρευνα ως δημιουργική πράξη, και η εκπαίδευση ως συλλογική εμπειρία.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 2015–2025, το InArts Lab συμμετείχε και συντόνισε πληθώρα ερευνητικών και καλλιτεχνικών προγραμμάτων που διεύρυναν τα όρια του πεδίου των διαδραστικών τεχνών. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Rewilding Cultures (Creative Europe 2022–2026), το οποίο διερευνά νέους τρόπους συνύπαρξης μεταξύ ανθρώπινων και μη ανθρώπινων μορφών ζωής μέσα από την τέχνη και την οικολογία, καθώς και η συμβολή του Εργαστηρίου στα δίκτυα Taboo–Transgression–Transcendence in Art & Science (TTT) και FEMeeting: Women in Art, Science and Technology. Τα δίκτυα αυτά, που γεννήθηκαν μέσα από την πρωτοβουλία μελών του Εργαστηρίου, έχουν εξελιχθεί σε διεθνείς πλατφόρμες διαλόγου και συνεργασίας, προωθώντας την ισότητα, τη φεμινιστική σκέψη, τη διασυνοριακή ανταλλαγή και τη διεύρυνση των ορίων ανάμεσα στις τέχνες και τις επιστήμες.
Πέρα από τη συμμετοχή του σε ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα, το InArts Lab έχει υποστηρίξει δεκάδες δράσεις σε εθνικό και τοπικό επίπεδο: εκθέσεις, παραστάσεις, εργαστήρια, συμπόσια και εκπαιδευτικά σεμινάρια που αναδεικνύουν την κοινωνική διάσταση της τέχνης και τον ρόλο της στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης. Η συμμετοχή του στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, στη Μπιενάλε των Νέων Δημιουργών της Μεσογείου, καθώς και σε διεθνή συνέδρια και εκθέσεις, επιβεβαιώνει τη συνεχή του παρουσία στην καλλιτεχνική και ερευνητική σκηνή.
Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στη συμμετοχική εκπαίδευση και την καλλιτεχνική έρευνα, μέσα από τα προγράμματα του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας, αλλά και το Master of Research in Hybrid Arts (MARes), το οποίο λειτουργεί υπό την ακαδημαϊκή ευθύνη του Εργαστηρίου. Στο πλαίσιο αυτό, οι φοιτητές και ερευνητές ενθαρρύνονται να αναπτύσσουν πρακτικές που συνδυάζουν τη θεωρητική τεκμηρίωση με την αισθητική πειραματικότητα, οικοδομώντας ένα οικοσύστημα μάθησης όπου η τέχνη λειτουργεί ως τρόπος γνώσης και όχι απλώς ως αντικείμενο μελέτης.
Το Εργαστήριο Διαδραστικών Τεχνών δεν αποτελεί απλώς έναν χώρο παραγωγής έργων ή έρευνας, αλλά ένα δίκτυο σχέσεων που συνδέει το Ιόνιο Πανεπιστήμιο με διεθνή πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και καλλιτεχνικούς οργανισμούς. Συνεργασίες με φορείς όπως το Rensselaer Polytechnic Institute (ΗΠΑ), η Universidad Nacional Autónoma de México, το University of Malta, το Center of Philosophy of Sciences of the University of Lisbon, καθώς και η ενεργή συμμετοχή σε διεθνή καλλιτεχνικά δίκτυα, αποτυπώνουν την εξωστρέφεια και τη διεπιστημονική φιλοσοφία που χαρακτηρίζει το InArts.
Κατά την πρώτη του δεκαετία, το Εργαστήριο συνέβαλε ουσιαστικά στη διαμόρφωση του πεδίου των διαδραστικών τεχνών στην Ελλάδα. Η έννοια της υβριδικότητας, θεμελιώδης στην ταυτότητά του, προσεγγίζεται όχι μόνο ως τεχνικός ή αισθητικός συνδυασμός, αλλά ως ηθική και πολιτισμική στάση απέναντι στην πολυπλοκότητα του σύγχρονου κόσμου. Μέσα από αυτή την οπτική, το InArts Lab επιδιώκει να αναδείξει τη σημασία της τέχνης ως εργαλείου κοινωνικής κατανόησης, οικολογικής ευαισθησίας και πολιτισμικής επανατοποθέτησης.
Η δεκαετία 2015–2025 υπήρξε περίοδος σημαντικών προκλήσεων, αλλά και βαθιάς ανανέωσης. Το Εργαστήριο προσαρμόστηκε στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της εκπαίδευσης, της τεχνολογίας και της κοινωνίας, διατηρώντας παράλληλα το πνεύμα συνεργασίας και συλλογικής έρευνας που το χαρακτηρίζει. Μέσα από τις δράσεις του, ανέδειξε το Ιόνιο Πανεπιστήμιο ως κέντρο αναφοράς για τη μελέτη και τη δημιουργία στις σύγχρονες τέχνες των μέσων, συνδέοντας τη φοιτητική κοινότητα με τον διεθνή καλλιτεχνικό διάλογο.
Σήμερα, με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα ετών από την ίδρυσή του, το InArts Lab συνεχίζει να επαναπροσδιορίζει τα όρια της διαδραστικότητας και της υβριδικής δημιουργίας. Ο εορτασμός αυτός δεν αποτελεί απλώς μια αναδρομή στο παρελθόν, αλλά μια υπόσχεση συνέχειας: τη δέσμευση να παραμείνει ένας ανοιχτός χώρος πειραματισμού, κριτικής και φαντασίας, όπου η τέχνη, η επιστήμη και η τεχνολογία συναντώνται για να διερευνήσουν τις δυνατότητες της ανθρώπινης και μη ανθρώπινης εμπειρίας.
Το Εργαστήριο Διαδραστικών Τεχνών (InArts Lab) προχωρά στη δεύτερη του δεκαετία με ανανεωμένο όραμα: την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας, την ανάπτυξη νέων καλλιτεχνικών μεθοδολογιών και τη συνεχή καλλιέργεια ενός οικοσυστήματος που στηρίζει την καινοτομία, την ισότητα και την κοινωνική βιωσιμότητα. Η διαδρομή των πρώτων δέκα χρόνων αποδεικνύει ότι η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως πεδίο συνύπαρξης και όχι αποκλεισμού, ως μέσο γνώσης και όχι μόνο έκφρασης, ως τόπος πειραματισμού όπου η δημιουργικότητα, η έρευνα και η φροντίδα συνυπάρχουν.
Στον μεταβαλλόμενο κόσμο των τεχνολογικών, κοινωνικών και οικολογικών μετασχηματισμών, το InArts Lab συνεχίζει να υπηρετεί τη βασική του αποστολή: να ενώνει εκεί όπου τα όρια φαίνονται να χωρίζουν. Με αφετηρία το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Εργαστήριο παραμένει ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται, εμπνέει και διαμορφώνει τις κατευθύνσεις των διαδραστικών τεχνών στο παρόν και το μέλλον.
